کلیات ایمنی در محیط کار (آزمایشگاه)
در ابتدا به تعریف واژه‌های مختلفی برای ضدعفونی و استریلیزاسیون استفاه می‌شود. رایج‌ترین آنها در ایمنی زیستی به شرح زیر است:

ضدمیکروبی (Anti Microbial): معرفی است که میکروارگانیزم‌ها را می‌کشد یا رشد و تکثیر آنها را سرکوب می‌کند.
گندزدا (Antiseptic): ماده‌ای است که رشد و نمو میکروارگانیزم‌ها را بدون نیاز به کشتن آنها، مهار می‌کند، گندزداها معمولاً برای ضد عفونی سطح بدن به‌کار می‌رود.
کشنده زیستی (Biocide): یک واژه عمومی برای هر ماده‌ای که ارگانیزم‌ها را می‌کشد.
میکروب‌کش شیمیایی (Chemical germicide): یک ماده شیمیایی یا مخلوطی از مواد شیمیایی است که برای کشتن میکروارگانیزم‌ها مصرف می‌شود.
آلودگی‌زدا (Decontamination): فرآیند حذف و یا کشتن میکروارگانیزم‌ها، از این واژه برای حذف یا خنثی سازی مواد رادیواکتیو یا مواد شیمیایی خطرناک استفاده می‌شود.
ضدعفونی کننده (Disinfectant): یک ماده شیمیایی یا مخلوطی از مواد شیمیایی که برای کشتن میکروارگانیزم‌ها استفاده می‌شود، اما لزوماً براسپور اثر ندارد. ضدعفونی‌کننده‌ها معمولاً برای سطوح یا موارد بی‌جان به کار می‌رود.
ضدعفونی (Disinfection): یک راه فیزیکی یا شیمیایی برای کشتن میکروارگانیزم‌ها است، لزوماً براسپور اثر ندارد.
میکروب‌کش (Microbicide): یک ماده شیمیایی یا مخلوطی از مواد شیمیایی که میکروارگانیزم‌ها را می‌کشد. این واژه اغلب به‌جای واژه‌های «کشنده زیستی» ، «میکروب‌کش شیمیایی» یا «ضد میکروب» به کار می‌رود.
کشنده‌اسپور (Sporocide): یک ماده‌ شیمیایی یا مخلوطی از مواد شیمیایی که برای کشتن میکروارگانیزم‌ها و اسپورها استفاده می‌شود.
استریلیزاسیون (Sterilization): فرآیندی که کلیه انواع میکروارگانیزم‌ها و اسپورها را می‌کشد و از بین می‌برد.
دانستن اصول استریلیزاسیون‌و‌ ضدعفونی، موضوع مهمی برای ایمنی‌ در آزمایشگاه است. از آنجائی‌که اجسام شدیداً آلوده شده را نمی‌توان فوراً ضدعفونی یا استریل نمود، دانش اصول اولیه نظافت قبل از ضدعفونی نیز حائز اهمیت می‌باشد.‌‌‌ملزومات اختصاصی آلودگی‌زدایی به نوع کار آزمایشگاهی و طبیعت عوامل عفونت‌زا بستگی خواهد‌ ‌داشت. اطلاعات اصولی ارائه شده در این‌جا می‌تواند برای توسعه استاندارد‌سازی و پروسه‌سازی اختصاصی‌تر مخاطرات زیستی در یک آزمایشگاه ویژه، استفاده شود.
زمان اثر مواد ضدعفونی‌کننده بر روی یک ماده یا محصول متفاوت است. بنابراین، کلیه توصیه‌ها برای استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده بایستی بر اساس مشخصه‌های تولید‌کنندگان انجام شود.

تمیزکردن وسایل آزمایشگاهی
تمیز کردن یعنی حذف گردوغبار، مواد آلی و لکه‌ها، تمیز کردن شامل برس‌کشیدن،‌‌ گردوغبارگیری، شستشو یا طی کشیدن با آب و صابون یا مواد‌ ‌شوینده است. گردوغبار، مواد آلی و لکه می‌تواند روی میکروارگانیزم‌ها را بپوشاند و در عمل کشتن میکروارگانسیم‌ها توسط گندزداها و میکروب‌کش‌های شیمیایی و ضدعفونی کننده‌ها تداخل ایجاد کنند.
نظافت اولیه برای دستیابی به ضدعفونی یا استریلیزاسیون مناسب ضروری است. بسیاری از میکروب‌‌کش‌ها فقط روی مواد از قبل تمیز شده موثر هستند. تمیز کردن اولیه باید با مراقبت‌ انجام شده تا از در معرض قرار گرفتن عوامل عفونی اجتناب شود.
باید از جنس‌هایی استفاده شود که از نظر شیمیایی با میکرب‌کش‌های به‌کار گرفته شده، سازگار باشند.
معمول است که از یک میکروب‌کش شیمیایی به منظور تمیز کردن اولیه و ضدعفونی استفاده نمود.

میکروب‌کش‌های شیمیایی
بسیاری از انواع مواد شیمیایی می‌توانند به‌عنوان ضدعفونی کننده و یا گندزدا استفاده شوند. چون تعداد و تنوع بسیار زیادی از این محصولات با مارک‌های تجاری و فرمولاسیون متفاوت وجود دارد. در انتخاب مواد اختصاصی بایستی دقت بیشتری به‌عمل آید.
فعالیت میکروب‌کشی بسیاری از مواد شیمیایی در دماهای بالاتر، بهتر و سریعتر انجام می‌شود. در ضمن افزایش حرارت می‌تواند تبخیر و همچنین تجزیه آنها را سرعت ببخشد. مراقبت ویژه هنگام مصرف و ذخیره این مواد شیمیایی در مناطق گرمسیر ضروری است. در این مناطق به‌علت دمای بالا عمر نگه‌داری آنها ممکن است کاهش یابد.
    اکثر میکروب‌کش‌ها می‌توانند برای انسآنها یا محیط زیست مضر باشند. آنها بایستی بر اساس دستوالعمل کارخانه سازنده انتخاب، نگه‌داری، مصرف و با دقت معدوم شوند. هنگام آماده سازی میکروب‌کش‌هـــای شیمـیــایی رقیق، به‌منظور تامین ایمنی افراد استفاده از دستکش، پیش‌بند و محافظ چشم توصیه مـــی‌شـــود. میکروب‌کش‌های شیمیایی عموماً برای تمیز کردن روزانه کف‌ها، دیوارها، اثاثیه و تجهیزات استفاده نمی‌شوند. اگرچه، مصرف آنها ممکن‌ است در موارد مشخصی برای کنترل شیوع آلودگی خاصی مناسب باشد.
    استفاده مناسب میکروب‌کش‌های شیمیایی در حفظ ایمنی محل کار، از طریق کاهش خطر عوامل عفونی، دخیل خواهند بود. تا در حدامکان، ازنظر اقتصادی، میزان موجودی مواد و محدودیت آلودگی‌های محیطی باید در حد توان تعداد و انواع میکروب‌کش شیمیایی محدود شوند.

رقت‌های توصیه شده ترکیبات آزاد کننده کلرین
    در وضعیت تمیز A    در وضعیت کثیف B
کلرین مورد نیاز    (g/l 1) 1/0 %    (g/l 5) 5/0 %
محلول هیپوکلرایت سدیم (5% کلرین)    ml/l 20    ml/l 100
هیپوکلریت سدیم (70% کلرین)    g/l 4/1    g/l 7
پودر دی کلروایزوسیانورات سدیم (60% کلرین)    g/l 7/1    g/l 5/8
قرص‌های دی‌کلرویزوسیانورات سدیم (5/1 گرم کلرین به ازای هر قرص)    1 قرص در هر لیتر    4 قرص در هر لیتر
کلرآمین (25/0 کلرین)    g/l 20    g/l 20
A: بعد از حذف مواد
B: برای کف از قبیل خون قبل از حذف مواد

آلودگی زدائی موضعی در محیط کار
آلودگی زدائی فضای آزمایشگاه، وسایل و تجهیزات به ترکیبی از ضد عفونی کنند‌های گازی و مایع نیاز دارد. سطوح می‌توانند با مصرف محلول هیپوکلریت سدیم (NaOCl) آلودگی زدائی شوند.  محلول 1g/l کلرین برای بهداشت عمومی محیط مناسب است اما در شرایط آلودگی پرخطرتر استفاده از محلول‌های قوی‌تر (g/l 5) توصیه می‌شود. برای آلودگی زدائی محیط، محلول فرموله شده حاوی 3% پراکسید هیدروژن (H2O2) می‌تواند محلول مناسب‌تری به‌جای محلول‌های سفید کننده باشد.
اتاق‌ها و تجهیزات را می‌توان به‌وسیله بخارات گاز فرمالدئید که در اثر حرارت دادن با پارافرمالدئید یا جوشاندن فرمالین تولید می‌شود، ضدعفونی نمود. البته این یک روش بسیار خطرناک است و به پرسنل ویژه آموزش دیده نیازمند است. تمامی خروجی‌های اتاق (ازقبیل پنجره‌ها، درها و ...) بایستی به‌وسیله نوار چسب (یا مشابه آن) قبل از تولید گاز کاملاً بسته شوند استفاده از بایستی دمای در حدود حداقل 21 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 70% انجام شوند. (مبحث آلودگی زدایی هودهای بیولوژیک را ببینید). قبل از اجازه ورود به پرسنل بایستی بخارات منطقه تهویه شده باشد و در صورت ورود به اتاق قبل از تهویه، بایستی افراد از ماسک‌های تنفسی مناسب استفاده نمایند. از گاز بی‌کربنات آلومینیوم می‌توان به‌عنوان خنثی کننده فرمالدئید استفاده کرد. بخاردادن فضاهای کوچک‌تر با بخار پراکسیدهیدروژن نیز مناسب است اما برای تولید این بخارات به تجهیزات تخصصی نیاز است.

آلودگی زدایی هودهای بیولوژیک
برای آلودگی زدایی کابیت‌های کلاس II , I از تجهیزاتی که جداگانه قابلیت تولید، گردش هوا و خنثی سازی گاز فرمالدئید را دارد استفاه می‌شود. روش دیگر استفاده‌ی میزان مناسبی پارافرمالدئید (با غلظت نهایی 8% پارافرمالدئید در هوا) درون یک ظرف که روی پلیت گرمکن الکتریکی گذاشته می‌شود. همچنین درون ظرف دیگر، محلول حاوی بی‌کربنات آلومینیوم به میزان 10% بیش از پارافرمالدئید روی یک گرمکن الکتریکی دوم در داخل کابینت قرار داده می‌شود. سیم‌برق پلیت‌ها خارج از کابینت درون پریز شود، تا بتوان ظروف را خارج از کابینت به‌وسیله خاموش و روشن کردن گرمکن کنترل کرد.
اگر رطوبت نسبی زیر 70% است بایستی یک ظرف آب داغ سرباز نیز در داخل کابینت گذاشته شود، سپس درب کابینت‌ها توسط نوار محکم بسته شود. فضای باز جلوی هود و هواکش‌های هود به‌وسیله یک پوشش پلاستیکی ضخیم که محکم بسته شده، پوشیده می‌شود تا بتوان از عدم نشت درون اتاق اطمینان یافت.
اطراف محل ورود سیم برق به داخل کابینت نیز توسط نوار محکم بسته می‌شود.
برق مربوط به گرمکن ظرف حاوی پارافرمالدئید وصل می‌شود و تا زمانی که تمامی پارافرمالدئید تبخیر نشده نبایستی از پریز برق کشیده شود.
کابینت به مدت حداقل 6 ساعت دست نخورده باقی بماند. سیم پلیت مربوط به ظرف دوم به برق متصل شده تا بی‌کربنات آلومینیوم نیز تبخیر شود، سپس پریز برق قطع شده هود برای دوبار به مدت هربار 2 ثانیه روشن می‌شود تا گاز بی‌کربنات آلومینیوم کاملاً در داخل کابینت گردش کند. کابینت به‌مدت 30 دقیقه قبل از باز شدن درجلوئی و برداشتن پوشش پلاستیکی دست نخورده باقی می‌ماند. سطوح کابینت قبل از استفاده مجدد بایستی کاملاً تمیز شود.

شستن دست‌ها/ آلودگی زدایی دست
در صورت امکان هنگام به‌کارگیری مواد دارای مخاطرات زیستی دستکش مناسب پوشیده شود. به‌هرحال این عمل نمی‌تواند جایگزین شستشوی مناسب و منظم دست‌ها توسط پرسنل آزمایشگاه شود. دست‌ها باید بعد از به‌کارگیری مواد و حیوانات دارای مخاطرات زیستی، و قبل از ترک آزمایشگاه شسته شوند.
در اغلب مواقع شستشوی کامل دست‌ها با صابون و آب معمولی به‌منظور آلودگی زدایی کافی است. اما در شرایط آلودگی باریسک بالا مصرف صابون‌های میکروب‌کش توصیه می‌شود. دست‌ها بایستی کاملاً با صابون آغشته شوند، و سپس (به‌مدت حداقل 10 ثانیه) با آب تمیز آب‌کشی شوند و با دستمال کاغذی یا حوله پارچه‌ای خشک شود (اگر در دسترس است از هوای گرم برای خشک کردن استفاده شود). توصیه می‌شود شیر آب با پا یا آرنج، باز و بسته شود و اگر در جائی مقدور نیست به منظور پیش‌گیری از انتقال آلودگی از دستمال کاغذی یا حوله پارچه‌ای برای باز و بسته کردن شیر آب استفاده شود.
در شرایطی که مایع دستشویی مناسب در دسترس نیست برای آلودگی زدایی دست‌های آلوده را با الکل آغشته نمایید.

ضدعفونی گرمایی و استریلیزاسیون
حرارت
رایج‌ترین عامل فیزیکی برای آلودگی زدایی پاتوژن‌ها است. حرارت خشک اصلاً موجب خوردگی نمی‌شود و برای بسیاری از وسایل آزمایشگاهی که توانایی مقاومت در حرارت‌های 160 درجه سانتی‌گراد و بالاتر به مدت 2 تا 4 ساعت را دارند، به کار گرفته می‌شود. سوزاندن نیز شکلی از حرارت خشک است، حرارت مرطوب وقتی به صورت اتوکلاو استفاده می‌شود، موثرترین است.
جوشاندن ضرورتاً همه میکروارگانیزم‌ها و یا پاتوژن‌ها را نمی‌کشد، اما می‌توان از آن به‌عنوان آلودگی زدایی در زمانی‌که روش‌های دیگر (آلودگی زدایی یا ضدعفونی کردن شیمیایی و اتوکلاو کردن) وجود ندارد یا در دسترس نیستند، استفاه نمود.وسایل استریلیزه شده بایستی تا قبل از استفاده در جایی‌که امکان آلودگی مجدد ندارد نگه‌داری شوند.

اتوکلاو
استفاده از بخار اشباع شده تحت فشار (اتوکلاو کردن) مفیدترین و قابل اعتمادترین استریلیزاسیون وسایل آزمایشگاهی است. برای اغلب مقاصد شرایط زیر برای اتوکلاوهایی که به طور صحیح استفاده می‌شوند، مناسب است.
• زمان نگه‌داری 3 دقیقه در ºС 134
• زمان نگه‌داری 10 دقیقه در ºС 126
• زمان نگه‌داری 15 دقیقه در ºС 121
• زمان نگه‌داری 25 دقیقه در ºС 115

Gravity displacement autoclave
بخار تحت فشار وارد محفظه شده و هوای سنگین‌تر را به سمت پایین جابه‌جا نموده و از طریق دریچه در خروجی که با یک فیلتر HEPA  تعبیه شده است خارج می‌شود.

Per-Vacuum autoclves
این دستگاه اجازه می‌دهد هوا از محفظه خارج شود قبل از اینکه بخار وارد شود، هوای خارج شده از طریق یک دریچه مجهز به فیلتر HEPA  خارج می‌شود. این اتوکلاوها می‌توانند در دمای  ºc 134 کار کند، بنابراین دوره استریلیزاسیون به‌مدت 3 دقیقه کاهش می‌یابد.
• از این اتوکلاو‌ها به‌دلیل وجود خلاء نمی‌توان برای استریل نمودن مایعات استفاده نمود.

Fuel-heated-pressure cooker autoclaves
 این اتوکلاو‌ها فقط در زمانی استفاده می‌شوند که اتوکلاو‌های نوع 1 موجود نباشد. این اتوکلاو‌ها از بالا پر می‌شوند و حرارت به‌وسیله گاز، الکتریسته یا دیگر انواع سوخت حرارت داده می‌شوند. آب موجود در ظرف بر اثر حرارت تبخیر شده و هوا از طریق یک روزنه حفاظتی خارج می‌شود. وقتی تمامی هوا خارج شد، دریچه روی وزنه بسته شده و حرارت کاهش می‌یابد. حرارت و فشار تا زمانی بالا می‌رود که دریچه ایمنی از قبل روی درجه تنظیم شده است. در پایان هر دوره حرارت پایین آمده و دما تا ºc 80 و یا پایین‌تر می‌افتند، قبل از این‌که سرپوش باز شود.

بارکردن اتوکلاو
وسایل بایستی به آزادی درون محفظه قرار داده شوند که بخار به‌راحتی در آن نفوذ نموده و هوا خارج شود. بسته‌ها باید به گونه‌ای باشد که بخار به کلیه محتویات آن برسد.

احتیاطات لازم در هنگام استفاده از اتوکلاو‌ها
هنگام استفاده از محفظه‌های تحت فشار، موارد زیر می‌توانند باعث کاهش مخاطرات مرتبط شوند.
• مسئولیت به‌کار انداختن و مراقبت روزمره اتوکلاو بایستی به افراد آموزش دیده محول شود.
• یک برنامه برای جلوگیری از مخاطرات شامل بازرسی منظم محفظه‌ها، درب‌ها و کنترل آنها به‌وسیله فرد آموزش دیده وجود داشته باشد.
• بخار بایستی اشباع شده و عاری از مواد شیمیایی (ازقبیل مهارکنندگان خوردگی) که می‌تواند به وسایل استریلیزه شده آسیب برساند، باشد.
• همه موادی که نیاز به اتوکلاو شدن دارند بایستی درون ظروفی قرار گیرند که اجازه هوا و نفوذ مناسب حرارت را بدهند، حفره‌ها بایستی آزاد بسته شوند که بخار بتواند به کلیه مواد موجود در یک‌بار برسد.
• در مورد اتوکلاو‌های بدون قفل ایمنی، دریچه اصلی بخار بایستی بسته بوده و قبل از بازکردن درب، اجازه داده شود دما به کمتر از ºc 80 برسد.
• در جائی‌که مایعات اتوکلاو می‌شوند تنظیم خروجی بایستی به آهستگی انجام شود، چون ممکن است مایعات به‌علت دمای بالا، اصطلاحاً سر برود.
• کاربرها بایستی ‌هنگام بازکردن اتوکلاو دستکش و نقاب محافظ بپوشند، حتی زمانی که دما به زیر    ºc 80 است.
• در پایش‌های روزمره عملکرد اتوکلاو، از اندیکاتورهای بیولوژیک یا ترموکوپل که در مرکز محتویات اتوکلاو قرار می‌گیرند استفاده شود، پایش منظم با ترموکوپل و وسایل ثبت، برای تعیین شرایط عملیاتی مناسب بسیار مطلوب است.
• در صورت وجود فیلتر در محفظه، بایستی هر روز آن‌را خارج نموده و کاملاً تمیز شود.
• بایستی دقت شود که دریچه آزادسازی فشار بخار اتوکلاو به‌وسیله کاغذ و غیره بسته نشده باشد.

سوزاندن
سوزاندن همراه با یا بدون آلودگی زدایی اولیه، برای از بین بردن لاشه‌های حیوانات و زباله‌های بافتی و دیگر زباله‌های آزمایشگاهی مفید است. سوزاندن مواد عفونی به‌جای اتوکلاو کردن فقط در صورتی‌که کوره‌های مخصوص تحت کنترل آزمایشگاهی وجود داشته باشد، توصیه می‌شود.
سوزاندن مناسب به وسایل مناسب برای کنترل دما و یک محفظه سوزاندن دوم نیاز دارد. اما بسیاری از کوره‌ها به‌ویژه آنهایی که یک حفره احتراق دارند برای خاکستر کردن مواد عفونی، لاشه‌های حیوانی و پلاستیک‌ها نامطلوبند. بعضی از مواد ممکن است به‌طور کامل از بین نروند و از طریق دودکش به بیرون جریان یابد که این امر سبب آلودگی اتمسفر با میکروارگانیزم‌ها، دود و مواد شیمیایی سمی‌ می‌شود. به‌هرحال، انواع بسیار مناسب برای محفظه‌های احتراق وجود دارد. دمای مطلوب در محفظه‌ اول بایستی حداقل 800 درجه سانتی‌گراد و در محفظه دوم حداقل 1000 درجه سانتی‌گراد باشد.
کلیه مواد حتی آن دسته از موادی که مرحله آلودگی زدایی اولیه را گذرانده‌اند و برای خاکستر شدن سوزانده می‌شوند، بایستی در کیسه‌های (ترجیحاً پلاستیکی) مناسب به کوره‌ها منتقل شوند. کاربران کوره‌ها بایستی دستورالعمل لازم راجع به کنترل بار و دما را دریافت کنند. بایستی به این نکته توجه داشت که کارآئی موثر یک کوره بستگی به مناسب بودن نوع مخلوط مواد موجود در زباله‌ها دارد. در حال حاضر نگرانی‌هایی در ارتباط با اثرات منفی کوره‌های فعلی و انواع موثر آن بر محیط زیست وجود دارد و تلاش‌هایی برای ساخت کوره‌هایی که با محیط زیست سازگارتر و به لحاظ انرژی موثر باشند، در دست اقدام است.

انهدام
انهدام زباله‌های پزشکی و آزمایشگاهی موضوعی است که به مقررات گوناگون بین‌المللی، ملی و منطقه‌ای بستگی دارد، همواره باید آخرین نسخه‌های این‌گونه مستندات قبل از طراحی و اجرای برنامه، انهدام زباله‌های دارای مخاطرات زیستی مورد مطالعه و مشورت قرار گیرند به‌طور کلی خاکستر کوره‌ها ممکن است همانند زباله‌های معمولی خانگی تلقی شوند و براساس مجوزهای محلی دفع بشوند.زباله‌های اتوکلاو شده ممکن است به‌وسیله خاکستر شدن و یا در گورستان زباله‌های مجوزدار دفع بشوند.
پروسه پاک کردن سرریزها در هنگام سرریز مواد عفونی و بالقوه عفونی، فرآیند پاک کردن سرریز بایستی انجام شود :
1- از دستکش و لباس‌های محافظتی و در صورت لزوم محافظ چشم و صورت استفاده شود.
2- پوشاندن سرریز با حوله کاغذی یا پارچه‌ای که کاملاً آن‌را بپوشاند.
3- پاشیدن یک ماده ضدعفونی کننده مناسب روی حوله کاغذی و محاصره فوق منطقه (عموماً، محلول سفیدکننده 5% مناسب است. اما در مورد سرریزهای احتمالی در حمل و نقل در هواپیما باید از ضدعفونی کننده آمونیوم نوع چهارم استفاده شود).
4- ماده ضدعفونی را به‌صورت دوایر متحدالمرکز به‌کار ببرید، که شروع آن‌از حاشیه خارجی منطقه سرریز است، این‌کار را به طرف مرکز ادامه دهید.
5- بعد از مدت زمان کافی (مثلاً 30 دقیقه) مواد را تمیز کنید. اگر شیشه شکسته و یا دیگر لبه پریدیگی وجود دارد از یک خاک انداز یا یک قطعه مقوای محکم برای جمع‌آوری مواد و زباله‌ها در داخل یک ظرف مقاوم به سوراخ شدن برای مواد دور ریختنی استفاده شود.
6- منطقه سرریز را ضدعفونی و تمیزکنید (اگر ضروری است، مراحل 2 تا 5 را تکرار کنید).
7- مواد آلوده شده را در داخل یک ظرف زباله مقاوم به سوراخ شدگی و ضدنشتی بریزید.
8- بعد از انجام ضدعفونی موفق، یک فرد مجوز‌دار ماهر را از محل ضدعفونی شده مطلع فرمایید.

مخاطرات شیمیایی
کارکنان آزمایشگاه‌های میکروبیولوژی نه‌تنها در معرض میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا بلکه در معرض آسیبهای شیمیایی خطرناک نیز می‌باشند. موضوع مهم آن‌است که این افراد از دانش و اطلاعات مربوط به اثرات سمی این مواد شیمیایی و راه‌های در معرض قرار گرفتن و آسیب‌هایی که ممکن است در حین جابه‌جایی و نگه‌داری آنها به‌وجود آید، برخوردار باشند. اوراق اطلاعات ایمنی مواد یا اطلاعات خطر شیمیایی از طریق سازندگان و فروشندگان مواد شیمیایی قابل دستیابی است. این اطلاعات می‌بایست در اختیار آزمایشگاه‌هایی که از این مواد شیمیایی استفاده می‌کنند قرار گیرند و به عنوان بخشی از دستورالعمل ‌های ایمنی محسوب گردند.

راه‌های قرارگیری در معرض
راه‌های قرارگیری در معرض مواد شیمیایی خطرناک ممکن است به‌شرح ذیل باشند:
1- تنفس
2- تماس با پوست
3- بلعیدن
4- فرورفتن سوزن
5- از طریق پوست آسیب دیده

نگهداری مواد شیمیایی
    صرفاً مقادیری از مواد شیمیایی لازم برای استفاده روزانه می‌بایست در آزمایشگاه نگه‌داری شوند. ذخایر عمده مواد شیمیایی می‌بایست در ساختمآنها و اطاق‌های طراحی شده‌ی مخصوص نگه‌داری شوند. مواد شیمیایی نمی‌بایست بر اساس حروف الفبا نگه‌داری شوند.

قواعد عمومی در خصوص ناسازگاری مواد شیمیایی
    برای اجتناب از آتش‌سوزی و یا انفجار، مواد مندرج در ستون چپ از جدول زیر می‌بایست به‌نحوی نگه‌داری و حمل و نقل گردند که هیچ‌گاه در تماس با سایر مواد شیمیایی مندرج در ستون سمت راست همین جدول قرار نگیرند.


قواعد عمومی در خصوص ناسازگاری مواد شیمیایی
مواد ناسازگار    گروه مواد
دی‌اکسیدکربن، هیدروکربن‌های کلردار، آب، فلزات قلیایی نظیر سدیم، پتاسیم، سزیم و لیتیوم
آمونیاک، استیلن، هیدروکربن‌ها، هالوژن‌ها
عوامل اکسیدکننده نظیر اسید کرومیک، اسید نیتریک، پراکسیدها، پرمنگنات‌ها، اسیداستیک، سولفید هیدروژن، آنیلین، هیدروکربن‌ها، اسید سولفوریک

اثرات سمیی مواد شیمیایی
برخی مواد شیمیایی اثرات زیان‌آوری بر روی سلامت افرادی‌که با آنها کار می‌کنند و یا بخارات آنها را استنشاق می‌کنند، برجا می‌گذارند. جدا از سموم آشکار، تعدادی از مواد شیمیایی دارای اثرات سمی گوناگون شناخته شده‌اند.
سیستم تنفسی، خون، ریه‌ها، کبد، کلیه‌ها و سیستم گوارشی همچنین دیگر اندام‌ها و بافت‌ها ممکن است تحت تاثیر زیان‌آور مواد شیمیایی قرار گرفته یا آسیب‌های شدیدی بر آنها وارد گردد. برخی مواد شیمیایی به عنوان سرطان‌زا و یا Teratogenic شناخته شده‌اند.
بخارات برخی از حلال‌ها در صورت بلعیده شدن سمی هستند. به غیر از بیشترین اثرات وخیم مذکور، قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی ممکن است منجر به آسیب‌هایی گردد که اثرات قابل مشاهده فوری بر سلامت نداشته باشد ولی می‌تواند شامل از دست دادن تعادل، خواب آلودگی و علائمی مشابه که منجر به افزایش وقوع حوادث می‌گردند، باشد.
قرارگرفتن طولانی و مکرر در معرض فاز مایع بسیاری از حلال‌های آلی می‌تواند منجر به صدمات پوستی گردد. این موضوع می‌تواند ناشی از اثر چربی‌زدایی این مواد باشد اما علائم آلرژیک و ایجاد حساسیت و خورندگی همچنین امکان بروز دارند.
جهت کسب اطلاع از جزئیات اثرات سمی مواد شیمیایی جدول (3) پیوست را ملاحظه نمایید.
مواد شیمیایی منفجره
آزیدها که اغلب در محل‌های ضد باکتریایی به‌کار می‌روند، نمی‌بایست با مس و سرب تماس و مجاورت داده شود (به‌عنوان مثال لوله‌های فاضلاب و لوله‌کشی ساختمان). چون ممکن است با ضربه‌های بسیار جزیی و خفیف انفجار مهیبی به‌وجود آورند.
اترهایی که کهنه و خشک شده و به کریستال‌ها تبدیل شده‌اند بسیار ناپایدار و بالقوه قابل انفجار هستند.
اسیدپرکلریک در صورتی‌که روی میز کار چوبی، آجری یا مواد، خشک شود، منفجر خواهد شد و منجر به آتش سوزی می‌گردد.
اسیدپیکریک و پیکرات‌ها ممکن است در اثر حرارت و ضربه منفجر شوند.

ریختن مواد شیمیایی
اغلب کارخانجات تولید کننده مواد شیمیایی آزمایشگاهی طی جداول انتشار یافته خود روش‌های مقابله با ریختن این مواد را توصیف می‌کنند. جداول و کیت‌های ریختن این مواد نیز به شکل تجارتی قابل تهیه می‌باشند.
جداول مورد نیاز می‌بایست در مکآنهای ثابتی از آزمایشگاه در معرض دید قرار گیرند و ملزومات ذیل می‌بایست تهیه گردند:
1- کیت‌های مناسب برای استفاده به‌هنگام ریختن مواد شیمیایی.
2- پوشش‌های محافظتی نظیر دستکش‌های لاستیکی مقاوم و مستحکم، روکش کفش‌ها یا چکمه‌های لاستیکی، ماسک تنفسی.
3- وسایل جمع‌آوری و خاک‌اندازها.
4- انبرهایی که برای برداشتن قطعات ظروف شیشه‌ای شکسته.
5- تی‌های نظافتی، پارچه‌ها و حوله‌های کاغذی.
6- سطل‌ها.
7- خاکستر سودا (کربنات سدیم، Na2CO3) یا سدیم بی‌کربنات (NaHCO3) برای خنثی‌سازی اسید‌ها و مواد شیمیایی خورنده.
8- شن و ماسه (برای پوشاندن مواد قلیایی ریخته شده)
9- شوینده غیر قابل اشتعال.